Missie
van fenomenologie naar politiek
Met onder meer de filosofen Rudolf Boehm, Willy Coolsaet en Jacques De Visscher kent Gent een rijke traditie van fenomenologisch onderzoek, dat steeds maatschappelijk en politiek geëngageerd was.
Het Knooppunt Fenomenologie heeft tot doel om deze traditie voort te zetten. In de eerste plaats wil het een digitaal archief zijn, waarbij het oeuvre uit het verleden vlot en op één plaats toegankelijk wordt. Maar fenomenologie is meer dan conserveren van het verleden. We moeten de fenomenologie actualiseren met oog op de politiek-economische en ecologische uitdagingen van onze tijd. Sociale problemen moeten kritisch en in de grond worden aangepakt.
Door middel van publicaties, lezingen, seminaries en een dialogische samenwerking met universiteiten, hogescholen en het sociale middenveld, zoekt het Knooppunt Fenomenologie naar alternatieven.
Initiatieven
Archief Rudolf Boehm
Het eerste initiatief van het Knooppunt Fenomenologie is het uitbouwen van het digitaal Archief Rudolf Boehm. Zover dit auteursrechtelijk mogelijk is, wordt Boehms oeuvre gedigitaliseerd en op deze website vrij toegankelijk gemaakt. Het archief bevat boeken, artikels, audio-opnames, interviews, et cetera. Wie nog niet bekend is met het werk van Boehm, kan een kijkje nemen bij 'Eerste Kennismaking', een selectie van introducerende werken uit verschillende domeinen van zijn onderzoek.
Het Knooppunt Fenomenologie wil echter meer doen dan enkel het werk van Rudolf Boehm te archiveren. Het wil zijn denken levendig houden, er op doorwerken en een publiekswerking uitbouwen. Concreet plannen wij om in Gent regelmatig een colloquium met een link naar zijn filosofie te organiseren.
Rudolf Boehms natuurfilosofie
Op zaterdag 24 april 2021 organiseerde het Knooppunt Fenomenologie in het kader van De Dag van de Filosofie een online lezing over Boehms natuurfilosofie. Dit gebeurde in samenwerking met het filosofisch tijdschrift De Uil van Minerva en Avansa (de nieuwe naam van Vormingplus).
In een videoboodschap vertelde Jan Leyers hoe Boehm hem beïnvloed heeft:
https://www.dropbox.com/s/tick4fyl11352en/BOEHM%20Jan%20Leyers%20highest.mp4?dl=0
Nieuws
Sessie 1
We lezen de tekst in de Nederlandse vertaling van Joris Duytschaever:
https://drive.google.com/file/d/1LebTJDgGDS0p5UB3wVEeA_6yE211ob5E/view?usp=drive_link
In voorbereiding op de sessie van 6 maart geven we een selectie van passages die we kunnen bespreken. De excerpten lopen slechts tot het einde van hoofdstuk 3 van Derrida's inleiding. Ik tracht nog, zoals beloofd, een tweede deel te geven tot het einde van het 7e hoofdstuk (p110). Ziehier de links:
excerpten deel 1
excerpten deel 2
De dialoog Menoon (hierbij ingesloten) is één van de belangrijkste dialogen van Plato. Hij is vaak gebruikt om een nieuwe aanzet te geven, bvb. door Aristoteles die er voortdurend tegen argumenteert. Zoals iedereen wel weet betreft de dialoog Plato/Socrates' opvatting over de herinnering van de waarheid. Het probleem dat Socrates gebruikt om dit aan te kaarten is wiskundig. Ik denk dat het belangrijk is dat we in voorbereiding van ons cartel de oefening doen om, elk voor zich, het probleem van de verdubbeling van het vierkant op te lossen adhv de woorden die Socrates gebruikt. Dat zal ons in de geestesgesteldheid brengen waarover Socrates spreekt en dat is belangrijk om de tekst van Husserl te lezen.
Voorlopig gaan we niet in op het probleem van de herinnering zoals Plato dit voorstelt, maar we gebruiken enkel het wiskundige probleem dat hij stelt, en trachten het op te lossen met de middelen die in Husserl's oorsprong van de meetkunde worden besproken : de taal (en wat mezelf betreft al meteen een tekening).
Het probleem wordt uiteengezet in enkele bladzijden, van 82b tot 85c. De tekst is niet lang en het is belangrijk om te pogen enkel de woorden te volgen om tot een begrip van de oplossing te komen. Het geeft meteen aan welke de problemen zijn die Husserl wil bespreken.
https://drive.google.com/file/d/1uB8KCW9eiYmmAlcbn1HXd_Wg3Wu2ldtO/view?usp=drive_link
Een jong tijdschrift VSTN
In de zomereditie van 2023 vroeg de redactie van VSTN aan Knooppunt Fenomenologie naar het opzet en werking van ons archief. Ze vroeg ons ook enige toelichting te geven bij wat fenomenologie behelst en meer in het bijzonder de geschiedenis van de fenomenologie in Frankrijk. Maar het nummer bevat ook stukken over fenomenologie en psychiatrie, een poging om de rechten van minderheden te bedenken vanuit Heideggers erzijn, en een geschiedenis van het fenomenologische onderzoek naar Vibe.
Je vind het via deze link:
https://drive.google.com/file/d/1riBuSq-V4XJLaArrNq61xtG-6cUUWI8G/view?usp=sharing
VSTN snijdt ook andere thema's aan in dit nummer: naast een essay van de gerenommeerde Sloveense filosofe, Alenka Zupancic, getiteld 'Is sex passé?' vind je er een essays over muziek, de schoonheid van de wijsbegeerte, over vanzelfsprekendheid, over de journalistiek van Simone de Beauvoir, over chatbots en over reminiscensie.
Het tijdschrift is een levendig discussieforum: in dit nummer een discussie tussen Gertrudis van de Vijver, Sigrid Wallaert en Kobe Keymeulen.
Het geheel wordt afgesloten door enkele gedichten en tekeningen.